Gıda kaynaklı zehirlenmeler dünya genelinde önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam ediyor. Uzmanlar, özellikle sokak lezzetlerinde dikkatli olunması gerektiğini vurguluyor.
Sokak Lezzetlerindeki Gizli Tehlike
Gıda mühendisi Dr. Aslı Muslu Can, yaptığı açıklamada gıda zehirlenmelerinin bakteri, virüs, parazit, toksinler veya kimyasal maddeler nedeniyle gelişebildiğini belirtti. Gıda zincirindeki küçük bir kontaminasyonun bile ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğine dikkat çeken Can, riskli gıda gruplarını sıraladı.
Çiğ veya az pişmiş et ve tavuk ürünlerinin Salmonella, Campylobacter ve E. coli gibi tehlikeli patojenler taşıyabildiğini ifade eden Can, deniz ürünlerinin özellikle kabuklu olanlarının toksin ve mikroorganizma biriktirebildiğini vurguladı.
En Riskli Sokak Lezzetleri
Dr. Can, sandviç, döner, midye ve kumpir gibi sokak lezzetlerinin doğru sıcaklıkta saklanmadığında veya hijyen kurallarına uyulmadığında ciddi riskler oluşturabileceğini açıkladı.
Sandviçler hazırlanırken yoğun elle temas edilen ürünler olduğu için Staphylococcus aureus bulaşmasına açık olduğunu belirten Can, "Mayonez, tavuk, yumurta, ton balığı, peynir gibi malzemelerin oda sıcaklığında beklemesi, bakterilerin hızla çoğalmasına ve ısıya dayanıklı toksinler oluşturmasına yol açabilir" dedi.
Döner için uygun sıcaklıkta pişirilmesinin önemine değinen Can, "Döner, uygun sıcaklıkta pişirilmediğinde veya servis sırasında hijyene dikkat edilmediğinde Salmonella, Clostridium perfringens ve Staphylococcus aureus gibi bakterilerin hızla gelişebileceği bir ürüne dönüşebilir. Etin uzun süre oda sıcaklığında beklemesi riski artırır" ifadelerini kullandı.
Midye konusunda da uyarılarda bulunan Can, "Midye, yaşadığı deniz ortamındaki mikroorganizmaları ve toksinleri süzerek bünyesinde biriktiren bir canlıdır. Sokakta satılan midyelerde hijyen ve sıcaklık kontrolü eksikliği bu riski katlar" dedi.
Kumpirdeki Botulinum Riski
Kumpir gibi karışık hazır gıdaların çeşitli malzemelerin bir arada kullanılması nedeniyle bakteri gelişimi için uygun ortam oluşturabileceğini belirten Can, önemli bir uyarıda bulundu: "Kumpirin içinde yer alan malzemeler, uygun koşullarda muhafaza edilmezse, Clostridium botulinum gelişebilir ve toksin oluşturur."
Hazırlama sırasında el hijyenine dikkat edilmemesi, kullanılan malzemelerin tazeliği ve temizliği, çapraz bulaşma riski açısından kritik önem taşıdığının altını çizen Can, "Kumpiri tüketirken hijyen kurallarına dikkat eden, yoğun sirkülasyonu olan güvenilir satıcıları tercih etmek gerekir" değerlendirmesinde bulundu.
Gıda Güvenliği İçin Altın Kurallar
Dr. Aslı Muslu Can, gıda kaynaklı hastalıkların büyük ölçüde basit hijyen kurallarıyla engellenebileceğini vurgulayarak şu önerilerde bulundu:
Yemek hazırlamadan önce eller mutlaka yıkanmalı. Çiğ ve pişmiş gıdalar birbiriyle temas ettirilmemeli. Sıcak gıdalar sıcak, soğuk gıdalar soğuk tutulmalı.
Bozulabilir gıdalar gecikmeden buzdolabına kaldırılmalı. Donmuş ürünler oda sıcaklığında değil 4 santigrat derecede çözdürülmeli ve çözünen ürünler yeniden dondurulmamalıdır.
Açıkta satılan yiyeceklerden uzak durulmalı ve son kullanma tarihlerine dikkat edilmelidir.
Can, sokak lezzetlerinin tüketiminde dikkatli olunması gerektiğini belirterek, "Gıda güvenliğine uygun olmayan yerlerden yemek yenmemeli. Hijyen kurallarına uyan, yoğun sirkülasyonlu ve güvenilir satıcıların tercih edilmesi halk sağlığı açısından kritik önemdedir" ifadelerini kullandı.
