Bilim dünyası, yıllardır gizemini koruyan lupus hastalığının ardındaki temel nedenlerden birini nihayet ortaya çıkardı. Stanford Üniversitesi'nde yapılan çığır açıcı bir araştırma, Epstein-Barr virüsünün (EBV) lupus gelişiminde kilit rol oynayabileceğini kanıtladı.
Herkesin Taşıdığı Virüs: Epstein-Barr
Halk arasında "öpücük hastalığı" olarak bilinen mononükleoza neden olan Epstein-Barr virüsü, dünya nüfusunun büyük çoğunluğunda bulunuyor. Çoğu yetişkin, hayatının bir döneminde bu virüsle enfekte oluyor ve genellikle hafif semptomlarla atlatıyor. Ancak Stanford ekibinin bulguları, bu yaygın virüsün bazı bireylerde çok daha ciddi sonuçlara yol açabildiğini gösteriyor.
Araştırmanın lideri immunolog William Robinson, "Kariyerim boyunca laboratuvarımdan çıkan en etkileyici bulgu" diyerek keşfin önemini vurguluyor.
B Hücrelerindeki Şok Edici Oran
Stanford ekibi, lupus hastaları ve sağlıklı bireyler üzerinde yaptığı karşılaştırmalı çalışmada çarpıcı sonuçlara ulaştı. Lupus hastalarının B hücrelerinin yaklaşık 1/400'ü EBV ile enfekte durumdayken, bu oran sağlıklı bireylerde 25 kat daha düşük çıktı.
Ekip, bu bulguyu elde etmek için yeni bir dizileme yöntemi geliştirdi ve hangi B hücrelerinin EBV tarafından enfekte edildiğini kesin olarak saptamayı başardı.
Bağışıklık Sisteminin Yanlış Yönlendirilmesi
Araştırmanın en kritik bulgularından biri, EBV'nin enfekte ettiği B hücrelerinde pro-inflamatuvar genleri aktive etmesi. Bu aktivasyon, bağışıklık sisteminin kendi vücuduna saldırmasına yol açarak lupusun karakteristik semptomlarını tetikliyor.
Bu mekanizma, lupusun neden düzensiz şekilde alevlendiğini ve sonra söndüğünü açıklamaya yardımcı oluyor. 15 Kasım 2025 tarihinde Science Translational Medicine dergisinde yayımlanan çalışma, hastalığın uzun süredir gizemli kalan doğasına ışık tutuyor.
Otoimmün Hastalıklar İçin Umut
Bu keşfin sadece lupus için değil, EBV ile ilişkili diğer otoimmün hastalıklar için de önemli sonuçları olabilir. Bilim insanları, multipl skleroz ve kronik yorgunluk sendromu gibi hastalıkların tedavisinde de benzer mekanizmaların rol oynayabileceğini düşünüyor.
William Robinson ve ekibi, bu bulguların lupus tedavisinde yeni yaklaşımların geliştirilmesine öncülük edebileceğini ve potansiyel olarak hastalığın önlenmesine yardımcı olabileceğini belirtiyor.
Araştırma, tıp dünyasında büyük yankı uyandırırken, milyonlarca lupus hastası için umut ışığı olmayı sürdürüyor.
