CHP'li İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin toplu ulaşım işletmesi ESHOT'ta mali kriz derinleşiyor. Sayıştay'ın son tespitleri, kurumun personel giderlerindeki hızlı artış nedeniyle vergi ve sosyal güvenlik prim borçlarını ödeyemez hale geldiğini ve mali yapısının bozulduğunu gözler önüne serdi.
Personel Sayısı ve Giderlerinde Çarpıcı Artış
Sayıştay verilerine göre, ESHOT bünyesinde çalışan sayısı son beş yılda belirgin bir şekilde arttı. 2019 yılında 4 bin 275 olan personel sayısı, 2024 sonu itibarıyla %13'lük bir artışla 4 bin 847 kişiye yükseldi. Bu artış, beraberinde personel giderlerinin toplam gelirler içindeki payında da ciddi bir sıçramaya neden oldu.
2019'da ESHOT'un toplam gelirlerinin %55'i personel ödemelerine giderken, bu oran 2024 yılı sonunda %77 seviyesine kadar çıktı. Yani kurumun elde ettiği her 100 liranın 77 lirası sadece personel giderlerine ayrılır hale geldi.
Seçim Dönemlerine Denk Gelen Alımlar ve Borç Krizi
Raporda dikkat çeken bir diğer nokta ise personel alımlarının zamanlaması oldu. Özellikle seçim süreçlerine denk gelen dönemlerde personel alımı yapıldığına işaret ediliyor. Bu istihdam artışının, kurumun mali dengesi üzerinde ağır bir yük oluşturduğu vurgulanıyor.
Personel giderlerindeki bu kontrolsüz artış, ESHOT'u finansal açıdan zora soktu. Kurum, vergi ve SGK prim borçlarını ödeyemez duruma geldi. Ödenemeyen bu borçların üzerine bir de gecikme faizleri ve cezaları binince, mali yapı iyice bozuldu ve kriz derinleşti.
Sonuç: Mali Yapıda Ciddi Bozulma
Sayıştay tespitleri, artan personel giderlerinin ESHOT'un temel operasyonel ve finansal sürdürülebilirliğini tehdit ettiğini ortaya koyuyor. Gelirlerin büyük kısmının personel maliyetlerine gitmesi, araç alımı, bakım, altyapı yatırımları ve diğer zorunlu harcamalar için yeterli kaynak kalmaması anlamına geliyor.
Özetle, İzmir'in toplu ulaşım omurgası olan ESHOT'ta, personel giderlerindeki hızlı büyüme nedeniyle ortaya çıkan mali kriz, kurumun borç ödeme kabiliyetini kaybetmesine ve finansal yapısının bozulmasına yol açtı. Bu durum, gelecek dönemde toplu ulaşım hizmetlerinin kalitesi ve sürdürülebilirliği açısından da endişe yaratıyor.
