Türkiye'nin gururu olan ve 2015 Nobel Kimya Ödülü'nü kazanan Prof. Dr. Aziz Sancar, bilim dünyasında çığır açan çalışmalarıyla tanınıyor. Mardin'in Savur ilçesinden ABD'nin prestijli üniversitelerine uzanan olağanüstü başarı hikayesi, genç bilim insanlarına ilham vermeye devam ediyor.
Aziz Sancar'ın İlham Veren Yaşam Öyküsü
Aziz Sancar, 1946 yılında Mardin'in Savur ilçesinde dünyaya geldi. Orta gelirli ve çiftçilikle uğraşan bir ailenin yedinci çocuğu olan Sancar, ilkokul ikinci sınıf hariç tüm ilk ve orta öğrenimini Savur'da tamamladı. Lise eğitimi için Mardin'e giden Sancar, ardından İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'ni kazandı ve buradan birincilikle mezun oldu.
TÜBİTAK bursuyla ABD'ye giden Sancar, burada biyokimya eğitimi aldı ancak sosyal uyum problemleri yaşadı. Türkiye'ye dönerek bir süre doktor olarak çalıştıktan sonra, bilimsel çalışmalara olan tutkusu onu tekrar ABD'ye yönlendirdi. Dallas Teksas Üniversitesi'nde moleküler biyoloji alanında doktorasını tamamlayan Sancar, kariyerine Yale Üniversitesi'nde devam etti ve sonrasında Chapel Hill North Carolina Üniversitesi'nden gelen teklifi kabul etti.
Bilime Yön Veren Çığır Açıcı Çalışmaları
Aziz Sancar'ın bilim dünyasına en önemli katkıları DNA onarım mekanizmaları üzerine oldu. Maxicell Yöntemi'ni geliştiren Sancar, Fotoliyaz Enzimi üzerine yaptığı keşiflerle adından söz ettirdi. Teksas Üniversitesi'ndeki doktora çalışması sırasında gerçekleştirdiği bu araştırmalar, DNA onarımı alanında temel bilgileri değiştirdi.
Sancar'ın bir diğer önemli başarısı ise nükleotid kesip çıkarma onarım mekanizmasını aydınlatması oldu. 1964'te tespit edilen bu mekanizmanın detayları, Sancar'ın çalışmalarıyla ortaya çıkarıldı. Sancar, bakterilerdeki bu enzimin hasarlı nükleotidleri çıkarırken, çevresindeki 12 nükleotidi daha kesip attığını keşfetti.
İnsanlığa ve Bilime Kalıcı Katkıları
Protein-DNA bağlanmasında moleküler arabulucuyu keşfetmesi, Sancar'ın diğer önemli buluşları arasında yer alıyor. DNA onarımının birçok parçasının tanımlanmasında kullanılan biyokimyasal çalışmaları, modern tıp ve genetik araştırmalarında halen referans alınıyor.
Aziz Sancar'ın çalışmaları, kanser tedavilerinden genetik hastalıkların anlaşılmasına kadar birçok alanda insanlığa hizmet ediyor. Özellikle DNA onarım mekanizmalarının aydınlatılması, hücrelerimizin genetik materyalini nasıl koruduğunu anlamamızı sağladı.
Mardin'den Nobel'e uzanan bu olağanüstü yolculuk, Aziz Sancar'ı sadece bir bilim insanı değil, aynı zamanda genç nesiller için bir rol model haline getirdi. Türkiye'nin yetiştirdiği bu değerli bilim insanı, çalışmalarına devam ederek bilim dünyasına katkılarını sürdürüyor.
