Haritaya şöyle bir baktığınızda, dünyanın en ilginç coğrafi oluşumlarından biriyle karşılaşırsınız. Asya'nın doğu ucundaki Sibirya ile Kuzey Amerika'nın batı sınırındaki Alaska'yı birbirine bağlayan - ya da daha doğrusu ayıran- o incecik su yolu... Bering Boğazı.
İşin garip yanı, bu iki kıta aslında bir zamanlar gerçek anlamda birleşikti. Son buzul çağında deniz seviyesi o kadar düşmüştü ki, bugün sular altında olan bu bölge tamamen karaydı. Beringia adı verilen bu antik kara köprüsünden ilk insanlar Amerika kıtasına yürüyerek geçmişti. Düşünsenize, tarihin en büyük göçlerinden biri aslında buzdan bir dünyada gerçekleşmişti.
Rakamlarla Bering Boğazı
Boyutları insanı hem şaşırtıyor hem de düşündürüyor:
- En dar noktası sadece 82 kilometre - İstanbul Boğazı'nın neredeyse 4 katı ama okyanusun ortasında devede kulak misali
- Derinliği 30-50 metre arasında değişiyor ki bu aslında oldukça sığ sayılır
- Kışın buz tutuyor - öyle ki bazı maceraperestler yürüyerek ya da kızakla geçmeyi denemiş
- İki kıta arasındaki mesafe sadece 82 km ama kültürler arası uçurum okyanuslar kadar derin
Aslında bu boğaz, coğrafyacılar için sadece bir su yolu değil, adeta canlı bir tarih kitabı gibi. Her metrekaresinde binlerce yıllık insan hikayeleri saklı.
İsim Babası: Vitus Bering
Danimarkalı bir kâşif olan Vitus Bering, çarlık Rusyası için çalışıyordu. 1728'de bu boğazı 'resmen' keşfetti - yerli halk zaten binlerce yıldır biliyordu tabii. Bering'in hikayesi trajik bir şekilde sonlanacaktı; bir keşif gezisi sırasında hastalanıp Bering Adası'nda hayatını kaybetti. İronik bir şekilde, adını verdiği boğaz onun mezarı oldu.
Keşif öncesi dönemde, bu bölgeyle ilgili sayısız efsane vardı. Bazı haritalarda 'Kayıp Kıta' olarak gösteriliyor, bazılarıysa buradan geçerek Asya'dan Amerika'ya ulaşmanın mümkün olduğunu iddia ediyordu. Bering, tüm bu spekülasyonlara son noktayı koydu.
Soğuk Savaş'ın Donmuş Sınırı
Soğuk Savaş döneminde Bering Boğazı, ABD ve Sovyetler Birliği arasındaki gerilimin sembollerinden biriydi. İki süper güç burada sadece 82 kilometreyle ayrılıyordu. Askeri açıdan son derece stratejik bir noktaydı - öyle ki her iki taraf da devriye gemileri ve gözetleme istasyonlarıyla bölgeyi sürekli kontrol altında tutuyordu.
Günümüzde ise durum oldukça farklı. Bölge, iklim değişikliği araştırmalarının merkez üssü haline geldi. Bilim insanları, buradaki buzul erimelerini inceleyerek küresel ısınmanın etkilerini anlamaya çalışıyor. Aynı zamanda, Arktik bölgesindeki doğal kaynaklar nedeniyle ekonomik önemi de giderek artıyor.
Doğası, tarihi ve jeopolitik konumuyla Bering Boğazı, dünyanın en önemli su yollarından biri olmayı sürdürüyor. Belki de en ilginç yanı, iki kıtayı hem birleştirip hem ayırabilmesi - tıpkı insan ilişkileri gibi, bazen en yakınlar en uzak hissedilebiliyor.
