Gökyüzüne baktığınızda gördüğünüz her şey aslında birer muamma. Peki ya evrenin büyük çoğunluğunun bildiğimiz maddelerden farklı bir halde olduğunu söylesek? İşte bu, bilimin üzerinde en çok kafa yorduğu konulardan biri.
Plazma: Görünmez Dev
Şaşırmaya hazır olun! Evrendeki maddenin neredeyse %99'u plazma halinde. Yani katı, sıvı veya gaz değil; adeta ateşten bir dans. Güneş'imiz de dahil tüm yıldızlar bu 'dördüncü hal'in devasa örnekleri.
Peki nasıl oluyor da bu kadar yaygınken günlük hayatta pek karşılaşmıyoruz? İşin sırrı, plazmanın aşırı yüksek sıcaklıklarda ortaya çıkmasında yatıyor. (Oda sıcaklığında plazma görmek istiyorsanız, neon lambalara bir göz atın!)
Maddenin Bilinmeyen Yüzü
Bilim insanları uzun yıllar maddenin üç halini öğretti bize. Ama evren bize her zaman sürprizler yapmayı seviyor. Plazma, elektronların atom çekirdeklerinden kopup özgürce dolaştığı bir tür 'atom çorbası' gibi düşünülebilir.
- Yıldızların içindeki nükleer füzyonun ana aktörü
- Kutup ışıklarının büyülü gösterisinin arkasındaki gizli kahraman
- Uzay boşluğundaki dev gaz bulutlarının görünmez bileşeni
Şimdi düşünün: Eğer evrendeki maddelerin çoğu plazma halindeyse, belki de bizler -katı haldeki varlıklar- aslında evrenin 'tuhaf istisnaları'yız!
Diğer Hallerin Evrendeki Yeri
Katılar evrende nadir bulunsa da, gezegenler ve asteroitler gibi önemli yapıları oluşturuyor. Sıvılar ise daha da nadir - sadece uygun sıcaklık ve basınç koşullarında var olabiliyorlar.
Bilim dünyasında son yıllarda maddenin diğer egzotik halleri de konuşuluyor: Bose-Einstein yoğuşması, kuark-gluon plazması gibi... Ama bunlar laboratuvar ortamında oluşturulabilen, evrende çok nadir görülen durumlar.
Bir düşünsenize: Bizler aslında evrenin en 'sıradışı' maddelerinden oluşuyoruz. Belki de bu yüzden uzaylı yaşam arayışlarında hep katı-sıvı karışımı formlar arıyoruz!
