New York'taki BM Genel Merkezi'nde dün akşam saatlerinde yaşananlar, uluslararası diplomasi sahnesinde adeta bir deprem etkisi yarattı. Genel Sekreter António Guterres -her zamanki sakin duruşuna rağmen- alışılmadık derecede güçlü ve net ifadelerle konuştu.
Salondaki gergin havayı adeta elleriyle hissedebilirdiniz. Guterres'in her kelimesi, yıllardır süren bu çıkmazın artık dayanılmaz hale geldiğini gösteriyordu. "Filistin halkının devlet olma hakkı" diye başladı konuşmasına, "bir lütuf değil, evrensel bir haktır."
"Bu Bir Pazarlık Konusu Bile Olamaz"
Aslında olay şu: Bazı çevreler Filistin devletini bir tür "ödül" olarak sunmaya çalışıyor. Guterres ise buna kesinlikle karşı çıkıyor. Düşünsenize, temel bir insan hakkı nasıl pazarlık konusu yapılabilir?
Konuşmanın en dikkat çekici kısmı ise şuydu: "Ulusların kendi kaderini tayin hakkı, BM Sözleşmesi'nin temel taşıdır." Guterres bunları söylerken, salondaki bazı diplomatların rahatsız olduğu açıkça belli oluyordu. Kimi not alıyor, kimi ise derin düşüncelere dalıyordu.
Uluslararası Topluma Sert Eleştiri
Guterres'in sözleri sadece bir savunma değildi. Aynı zamanda uluslararası topluma da sert bir eleştiriydi. Yıllardır süren çözümsüzlük, aslında hepimizin ortak başarısızlığı değil mi?
Şu cümleler özellikle çarpıcıydı: "Filistinliler için devlet hakkı -bırakın bir ödül olmayı- en temel insanlık hakkıdır. Bu hak, koşullara bağlı olamaz, pazarlık konusu yapılamaz."
Peki ya sonra? Guterres'in bu cesur çıkışı neyi değiştirebilir? Diplomatik çevreler, bu konuşmanın gelecek haftalarda yapılacak oylamaları etkileyebileceğini düşünüyor. Ancak gerçek değişim için daha fazla ülkenin bu cesareti göstermesi gerekecek.
Bir BM yetkilisinin dediği gibi: "Bu artık sadece siyasi bir mesele değil, insanlık sınavıdır." Guterres'in tarihi konuşması, bu sınavda hangi tarafta durduğumuzu bir kez daha hatırlattı.
