Dünya siyasetinin en sancılı meselesinde, Birleşmiş Milletler'in tepesinden adeta bir şimşek çaktı. Genel Sekreter António Guterres, o meşhur kürsüde kelimeleri özenle seçerken, her cümlesiyle uluslararası diplomasi sahnesinde yankılanacak bir mesaj verdi. Aslında söylediği şey çok basitti ama bir o kadar da güçlü: Filistinliler için devlet bir lütuf değil, tartışmasız bir haktır.
Guterres'in konuşması, bugünlerde iyice kızışan tartışmalara adeta soğuk duş etkisi yaptı. Şunu netleştirdi: "Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkı, uluslararası toplumun üzerinde anlaştığı temel bir ilkedir. Bu, pazarlık konusu yapılabilecek veya koşullara bağlanabilecek bir ödül değildir." Oldukça sıradan görünen bu ifadeler, aslında devletler arasındaki güç dengelerine sert bir eleştiri niteliğinde.
Uluslararası Hukukun Arka Planı
Peki ya hukuki dayanak? Guterres, konuşmasında bunu da açıkça ortaya koydu. BM tüzüğünden, sayısız Genel Kurul kararına kadar bir dizi referans gösterdi. "İnsanların kendi geleceklerini belirleme hakkı, modern uluslararası hukukun mihenk taşıdır" diyerek, meselenin sadece siyasi değil, aynı zamanda hukuki boyutuna da dikkat çekti. Bu, oldukça teknik bir konuyu gündeme getirmekle kalmıyor, aynı zamanda bazı aktörlerin bu evrensel ilkeleri görmezden gelme eğilimine de dolaylı bir gönderme yapıyor.
Konuşmanın belki de en çarpıcı yanı, Guterres'in barış sürecine dair yaptığı değerlendirmelerdi. İki devletli çözümün artık neredeyse bir hayal haline geldiği bir dönemde, o, bu çözümün hala tek gerçekçi yol olduğunda ısrar etti. Ancak – ve bu önemli bir 'ancak' – sürecin tıkanmasının temel nedenlerinden birinin, Filistinlilerin meşru haklarının tanınmaması olduğunu ima etti. Oldukça diplomatik bir dille, fakat son derece net bir şekilde.
Bölgesel ve Küresel Yansımalar
Bu açıklamaların Tel Aviv'den Washington'a kadar birçok başkentte nasıl karşılanacağı ise şimdiden merak konusu. Guterres, uluslararası topluma da bir çağrıda bulundu: "Filistin devletinin kurulması için somut adımlar atılmalı." Bu ifade, sadece bir temenni değil, kolektif bir eylem çağrısı olarak okunmalı.
Sonuç olarak, Guterres'in bu çıkışı, sadece bir basın açıklamasından çok daha fazlası. Uzun süredir devam eden statükoya meydan okuyan, ilkeleri hatırlatan ve nihayetinde adil ve kalıcı bir barışın ancak hakkaniyetle mümkün olabileceğini vurgulayan bir uyarı. Dünya, bu sözlerin arkasında ne tür eylemlerin geleceğini izlemeye devam edecek. Bekleyip göreceğiz.
