Uluslararası diplomasi arenasında adeta bir deprem yaşanıyor. Evet, yanlış duymadınız - İran'ın nükleer programıyla ilgili olarak Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (UAEA) rapor verme yetkisi resmen sona erdi. Bu gelişme, Ortadoğu'nun zaten gergin olan siyasi ikliminde yeni bir krizin kapıda olduğunu gösteriyor.
Peki nasıl oldu da böyle kritik bir yetki ortadan kalktı? Aslında olan biten, İran'ın arkasına Rusya ve Çin'i alarak uluslararası camiaya adeta meydan okuması. Bu üçlü, UAEA'nın denetim yetkilerinin süresinin dolduğunu iddia ediyor. Tabii bu durum Batılı güçlerin tepkisini çekmekte gecikmedi.
Nükleer Denetimde Kritik Eşik
Ortada ciddi bir diplomatik kriz var. UAEA yetkilileri, İran'ın nükleer faaliyetlerini izleme ve raporlama yetkisini kaybetmenin bölge güvenliği açısından endişe verici olduğunu belirtiyor. Ancak İran tarafı işin pek de öyle olmadığını söylüyor - onlara göre bu, anlaşma maddelerinin doğal bir sonucu.
Şimdi düşünüyorum da, uluslararası diplomasi tarihinde böyle anlar her zaman dönüm noktaları olmuştur. İran'ın bu hamlesi, nükleer program üzerindeki baskıları azaltmak için ustaca planlanmış bir strateji gibi duruyor. Rusya ve Çin'in desteği ise işin tuzu biberi oldu.
Bölgesel Dengeler Değişiyor mu?
Uzun lafın kısası, Ortadoğu'daki güç dengeleri yeniden şekilleniyor. İran'ın nükleer programının denetimsiz kalması, bölgedeki diğer aktörleri de harekete geçirebilir. Suudi Arabistan ve İsrail'in bu gelişmeler karşısında sessiz kalmayacağı kesin.
Bir yanda uluslararası anlaşmalar, diğer yanda ülkelerin milli çıkarları... İşte tam da bu noktada, diplomasinin sınırları zorlanıyor. İran'ın bu hamlesi, nükleer müzakerelerde yeni bir sayfa açılması anlamına mı geliyor? Yoksa mevcut krizin daha da derinleşmesine mi yol açacak?
Gelişmeleri izlemeye devam edeceğiz. Ancak şunu söyleyebilirim ki, uluslararası ilişkilerdeki bu tür hamleler genellikle beklenmedik sonuçlar doğurabiliyor. İran'ın attığı bu adım, bölgedeki güç dengelerini kökten değiştirebilecek potansiyele sahip.
