Kasım ayı geldiğinde Türkiye'deki milyonlarca kiracının yüreği ağzına gelir. Çünkü bu demektir ki - evet, malum - yıllık kira zammı zamanı kapıda.
Peki bu sene durum ne? TÜİK'in açıkladığı enflasyon verileri ışığında, konut ve iş yeri kiralarına gelecek zam oranı nihayet netleşti. Ve şunu söyleyebilirim ki, sonuçlar beklediğinizden biraz farklı olabilir.
Rakamlar Konuşuyor: İşte O Beklenen Oran
TÜİK'in Kasım 2024 TÜFE verisi %3.2 olarak açıklandı. Evet, yanlış duymadınız. Peki bu, kiralar için ne anlama geliyor? Aslında durum sandığınızdan daha karmaşık.
Kira artışları için 12 aylık TÜFE ortalamasına bakılıyor - ki bu da %45.67 seviyesinde. Fakat işin içine bir de %25'lik sınırlama giriyor. Yani? Yani kiralar en fazla %25 oranında artırılabiliyor. Ama tabii istisnalar her zaman var.
Kiracılar İçin Kritik Detaylar
Eğer kiraya yeni başladıysanız veya sözleşmenizde farklı bir madde yoksa, işte size müjde: artışınız TÜFE ile sınırlı. Fakat - ve bu büyük bir 'fakat' - eğer kiranız piyasanın oldukça altındaysa, mal sahibiniz hakim kararıyla daha yüksek zam yapabilir.
- Konut kiraları için maksimum artış: %25
- İş yeri kiraları için durum biraz daha esnek
- Yeni sözleşmelerde pazarlık şansınız var
Düşünsenize, geçen sene %125'e varan zamlar vardı. Şimdi ise %25 diyoruz. Nereden nereye!
Hesaplama İşlemi: Matematik Korkutmasın
Kafanız karışmasın, hesaplama aslında çok basit. Mevcut kiranızı 1.25 ile çarpıyorsunuz - işte bu kadar! Örneğin 5.000 TL kira ödüyorsanız, yeni kiranız 6.250 TL olacak.
Ama durun, hemen paniğe kapılmayın. Eğer kira artış oranınız %25'in altındaysa - ki öyle olmalı - o zaman TÜFE oranını kullanacaksınız. Yani aslında çoğu kiracı için durum daha iyi.
Mal Sahipleri Ne Diyor?
Öte yandan, emlak sahipleri de haklı olarak dertli. 'Kira geliri enflasyon karşısında eriyor' diyorlar. Ve maalesef - itiraf etmeliyim - bir noktada haklılar. Fakat kanun böyle.
İstanbul'dan bir emlakçı arkadaşımın dediği gibi: "Kiracı da mal sahibi de mağdur aslında. Sistem mağduru hepimiziz." Ne kadar doğru bir tespit, değil mi?
Peki Ya Gelecek?
2025 Kasım'ına bakarken, uzmanlar enflasyondaki düşüş eğiliminin süreceğini öngörüyor. Bu da demek oluyor ki, önümüzdeki yıl kira zammı oranları daha da makul seviyelere inebilir.
Fakat - her zaman olduğu gibi - ekonomide kesin bir şey yok. Bugün güzel görünen yarın değişebilir. Ama şu an için kiracıların yüzü gülüyor diyebiliriz. Nihayet, değil mi?
Son bir not: Eğer mal sahibiniz yasal sınırın üzerinde zam yapmaya kalkarsa, kapıyı çalacak yer İdare Mahkemeleri. Unutmayın, hakkınızı arayın!
