Toprak türleri, özellikle tarım ve bitki yetiştiriciliği ile uğraşanlar için büyük önem taşır. Bu toprak türlerinden biri olan laterit toprak, kendine has özellikleri ve oluşum süreci ile dikkat çeker. Peki, laterit toprak nedir ve hangi koşullarda oluşur? İşte, zonal topraklar grubunun bu ilginç üyesi hakkında merak edilen tüm detaylar.
Laterit Toprak Nedir ve Nasıl Oluşur?
Laterit toprak, içeriğinde bol miktarda demir, alüminyum ve seskioksitler bulunan bir toprak çeşididir. Yüksek demir oranı, bu toprağa karakteristik kırmızı ve turuncu tonlarda bir renk kazandırır. Oluşum süreci ise oldukça spesifik iklim koşullarına bağlıdır.
Nemli ve sıcak iklim bölgelerinde, şiddetli yağışlar ve bakteriyel aktiviteler sonucu toprakta yoğun bir kimyasal çözünme meydana gelir. Bu süreçte, topraktaki organik maddeler ve mineraller ayrışır. Aşırı yıkanma nedeniyle toprak humus ve organik madde bakımından fakirleşirken, geriye kalan demir oksitlenir ve laterit toprak yapısı ortaya çıkar. Bu nedenle laterit topraklar, organik madde ve humus içermez.
Laterit Toprağın Özellikleri ve Tarıma Uygunluğu
Laterit toprakların en belirgin özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Humus ve organik madde içermezler, bu nedenle mineral ve vitamin yönünden fakirdirler.
- Yapılarında yoğun demir bulunur ve bu da onlara kırmızımsı-turuncu bir renk verir.
- Gözenekli bir yapıya sahiptirler ve yağmur sularını kolayca emerler.
- Zonal topraklar sınıfına dahildirler, yani iklim ve bitki örtüsünün uzun süreli etkisiyle oluşmuşlardır.
Peki, laterit toprak tarım için verimli midir? İçerdiği yüksek demir oranı bitki gelişimine katkı sağlasa da, organik madde eksikliği ve besin fakirliği nedeniyle genel anlamda tarımsal verimlilik için elverişli değildir. Ancak, bu toprakların üzerinde genellikle yoğun bir bitki örtüsü gözlemlenir.
Laterit Toprak Türkiye'de ve Dünyada Nerede Görülür?
Laterit toprak, oluşumu için gerekli olan nemli ve sıcak iklim koşulları nedeniyle dünyada belirli bölgelerde yaygındır. En çok Ekvatoral iklim kuşağında görülür.
Dünya genelinde; Güney Amerika'nın ekvatora yakın doğu kesimlerinde, Orta Afrika'nın batı bölgelerinde, Filipinler'de ve Yeni Gine'de yaygın olarak bulunur.
Türkiye'ye baktığımızda ise, ülkemiz ekvatoral iklim kuşağından uzak olduğu için laterit toprak çok nadir görülür. Türkiye'de laterit toprak oluşumu için gerekli koşullar ancak Doğu Karadeniz Bölgesi'nin bazı kesimlerinde kısmen sağlanabilmektedir. Bu nedenle, ülkemizde laterit toprağa çok az miktarda rastlanır.
Sonuç olarak, laterit toprak kendine özgü oluşum süreci ve fiziksel özellikleri ile dikkat çeken bir toprak türüdür. Tarım arazisi seçerken veya bitki yetiştiriciliği yaparken, arazinin toprak yapısını bilmek büyük avantaj sağlar. Laterit topraklar, dünyanın belirli bölgelerinde yaygın olsa da, Türkiye coğrafyasında oldukça sınırlı bir alanda görülmektedir.
