Türkiye'nin köklü gıda şirketlerinden Tat Gıda, kuruluşunun 58. yılında sürdürülebilirliği kurumsal stratejisinin ayrılmaz bir parçası haline getirdi. Şirketin üst düzey yöneticisi Veysel Memiş, bu dönüşümün ancak sağlam bir altyapı ve geniş paydaş katılımıyla mümkün olabileceğinin altını çizdi.
Dijital Tarım ve Küresel Başarı Sıralaması
Veysel Memiş, Tat Gıda'nın Bursa'nın Mustafakemalpaşa ve Karacabey ilçeleri ile İzmir Torbalı'daki tesislerinde günde 11 bin 150 ton domates işleme kapasitesine ulaştığını açıkladı. Bu kapasite, şirketi Türkiye'de lider, Avrupa'da 5'inci ve dünyada ise 12'inci sıraya taşıyor.
2050 net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda dijital tarım teknolojilerini merkeze alan bir dönüşüm programı yürüttüklerini belirten Memiş, sürdürülebilirlik yönetimlerinin uluslararası standartlarla uyumlu olduğunu vurguladı. Şirket, 2023'ten beri BM Küresel İlkeler Sözleşmesi (UNGC) üyesi ve 2016'dan bu yana da BIST Sürdürülebilirlik Endeksi'nde yer alıyor.
Memiş, bu yıl açıklanan verilerle dünya genelindeki 493 gıda şirketi arasında 81/100 puan alarak 26'ncı sıraya yükseldiklerini duyurdu. Ayrıca Ecovadis derecelendirmesinden "committed" rozeti aldıklarını ve performanslarını Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları'na göre şeffaf bir şekilde paylaştıklarını ifade etti.
Sözleşmeli Üretimde Dijital Dönüşüm ve Çiftçi Desteği
Türkiye'de sözleşmeli tarım modelini ilk uygulayan şirket olan Tat Gıda, bu modeli 1967'den beri kesintisiz sürdürüyor. Veysel Memiş, 2025 yılında sözleşmeli üretim kapsamında 24 bin dekardan fazla alanda üretim yapılacağını açıkladı. Çiftçilere sağlanan ayni ve nakdi avans desteğinin 174 milyon TL'ye ulaştığını, fide ve gübre destekleriyle üreticilerin güçlendirildiğini kaydetti.
Dijitalleşmenin bu modelin temel taşlarından biri olduğuna dikkat çeken Memiş, güncellenen Tat Mobil Uygulaması ile tarladan fabrikaya tam izlenebilirlik sağlandığını söyledi. Sektörde bir ilk olan tartım bazlı ekstre sistemi sayesinde çiftçilerin sevkiyatlarını araç bazında anlık takip edebildiğini belirten Memiş, uygulamanın yeni versiyonuyla kullanıcı sayısında %19'luk bir artış yakaladıklarını da sözlerine ekledi.
30 Milyon TL'lik Teknoloji Yatırımı ve Somut Sonuçlar
Son beş yılda dijital tarım teknolojilerine 30 milyon TL yatırım yaptıklarını açıklayan Veysel Memiş, bu yatırımların meyvelerini verdiğini paylaştı. Üretim sahalarının tamamının dijital olarak haritalandığını, verim tahmin modelleri geliştirildiğini ve karar destek sistemlerinin yaygınlaştırıldığını anlattı.
Memiş, "Toprak analiz cihazları, nem sensörleri ve dijital böcek tuzaklarıyla verimi %28 artırdık. Yapay zeka destekli domateste etkili su kullanımı yönetimi projesiyle de su kullanımını %23 azalttık" dedi. Erken uyarı sistemleri sayesinde pestisit kullanımında bu yıl %44'lük bir azalma sağlandığını da sözlerine ekledi.
Yenilenebilir Enerji ve 2030 Hedefleri
Tat Gıda, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ile uzun vadeli yeşil dönüşüm hedefleri belirledi. Veysel Memiş, 2030'a kadar gübre kaynaklı sera gazı emisyonlarını %30, toksik kimyasal kullanımını %20 azaltmayı planladıklarını açıkladı. Ayrıca, hem kendi operasyonlarında hem de sözleşmeli çiftçilerde su ayak izini çift haneli oranlarda düşürmeyi hedeflediklerini ifade etti.
Yenilenebilir enerji yatırımlarına da hız veren şirket, Manisa Yunusemre Akçaköy'de devreye alınan 2 megavat kapasiteli güneş enerji santrali (GES) ile toplam enerji ihtiyacının yaklaşık %19'unu karşılıyor. Afyon Dinar Çiçektepe'de kurulumuna başlanan 7,3 megavatlık GES yatırımı tamamlandığında ise şirketin elektrik ihtiyacının %97'si yenilenebilir kaynaklardan sağlanacak.
Veysel Memiş, konuşmasını "söylemden eyleme geçiş" vurgusuyla tamamlarken, genç çiftçilerin tarıma kazandırılması ve suyun verimli yönetilmesinin önemine değindi. EBRD iş birliğiyle hayata geçirilen Genç Çiftçi Eğitim Programı kapsamında 217 gence ulaşıldığını ve üniversitelerle yapılan iş birlikleriyle drone, IoT ve dijital tarım teknolojileri eğitimleri verildiğini belirtti.
Tarımda verimli su kullanımının artık bir zorunluluk olduğunu söyleyen Memiş, damla sulama sistemini ilk uygulayan şirketlerden biri olduklarını ve biyolojik atıksu arıtma yatırımlarıyla su geri kazanım oranını %30'a çıkardıklarını sözlerine ekledi. Tat Gıda'nın sözleşmeli üretim, dijitalleşme ve çiftçi odaklı destekleri bir araya getiren modelinin, Türkiye için ölçeklenebilir bir sürdürülebilirlik örneği oluşturduğunu vurguladı.
