Dış görünüş konusunda aşırı takıntılı ve hassasiyet gösteren bireylerin yaşadığı psikolojik bir durum olan dismorfofobi, kişinin günlük yaşamını derinden etkileyebiliyor. Bu rahatsızlık, fiziksel olarak belirgin olmayan veya hafif görünen bir kusurun, kişi tarafından büyütülerek sürekli bir endişe ve takıntı kaynağı haline gelmesi olarak tanımlanıyor. 02 Aralık 2025 tarihinde gündeme gelen bu konu, toplumda farkındalık yaratmayı amaçlıyor.
Dismorfofobi (Beden Algısı Bozukluğu) Nedir?
Dismorfofobi, tıp ve psikoloji alanında beden algısı bozukluğu olarak da bilinir. Rahatsızlık, kadın, erkek, genç veya yaşlı fark etmeksizin her bireyde ortaya çıkabilir. Temel özelliği, kişinin yüzünde ya da vücudunda bulunan ve çoğu zaman başkaları tarafından fark edilmeyen veya önemsenmeyen bir detayı, kendisi için büyük bir kusur olarak görmesidir. Hastalar, bu algıladıkları kusurun sürekli olarak başkalarının da dikkatini çektiğini düşünür ve bu durum ciddi psikolojik sıkıntılara yol açar.
Bu endişe, zamanla bireyin sosyal ilişkilerini, iş veya okul performansını, aile içi dinamiklerini olumsuz etkileyerek özgüven kaybına ve çeşitli psikiyatrik rahatsızlıklara zemin hazırlayabilir. Hastalık tanısı, büyük ölçüde hastanın öyküsüne (anamnez) dayanılarak konulur.
Dismorfofobi Belirtileri Nelerdir?
Bu psikolojik rahatsızlık, kişiyi günlük hayatında tekrarlayan ve kontrol edilmesi zor davranışlar sergilemeye iter. Temel amaç, kişinin kendince algıladığı kusuru gizlemek veya onun dikkat çekmesini önlemektir. Yaygın görülen dismorfofobi belirtileri şunlardır:
- Sürekli aynaya bakma ve görünümü kontrol etme ihtiyacı.
- Kişisel bakıma (makyaj, saç şekillendirme) olağanüstü uzun zaman ayırma.
- Algılanan kusuru kamufle etmek için şapka, bere, büyük gözlük veya şal gibi aksesuarları sık kullanma.
- Sık sık giysi değiştirme ve giyimle kusuru örtme çabası.
- Kilo almamak adına uzun süreli ve sağlıksız diyet programları uygulama.
- Çevredeki diğer insanların görünümüyle sürekli kendini kıyaslama hali.
Bu belirtiler, hastanın yaşam kalitesini ciddi oranda düşürür ve zamanının büyük bölümünü görünüm endişesiyle geçirmesine neden olur.
Dismorfofobi Neden Olur ve Nasıl Tedavi Edilir?
Dismorfofobi bozukluğunun tek ve kesin bir nedeni bulunmamaktadır. Genetik yatkınlık, beyin kimyasındaki farklılıklar, çevresel faktörler ve özellikle ergenlik döneminde yaşanan alay veya eleştiriler gibi travmatik deneyimler riski artırabilir.
Hastalığın tedavisi iki ana eksene dayanır: ilaç tedavisi ve psikoterapi. İlaç tedavisinde, özellikle seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI'lar) veya klomipramin gibi antidepresanlar etkili olabilmektedir. Psikoterapi ayağında ise Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) önemli bir yer tutar. Terapi, hastanın bedeniyle ilgili çarpıtılmış düşüncelerini ve takıntılı davranışlarını yönetmeyi, daha gerçekçi bir algı geliştirmeyi hedefler.
Sonuç olarak, dismorfofobi ciddiye alınması gereken bir psikolojik rahatsızlıktır. Yukarıdaki belirtilerden mustarip olan bireylerin, bir psikiyatri uzmanına başvurarak profesyonel destek almaları, yaşam kalitelerini yeniden kazanmaları için atılacak en önemli adımdır.
