Geçen ay Viyana'da bir imza günü için bulunan Hakan Mengüç, şehrin tarihi sokaklarında yürürken psikoloji dünyasının önemli isimlerinden Alfred Adler'in doğduğu binanın önünden geçti. Binanın kapısındaki küçük plakanın ardında, insan psikolojisine yön veren büyük fikirlerin yattığını fark etti.
Aşağılık Kompleksi: Yanlış Anlaşılan Kavram
Mengüç, Adler'in en çok bilinen ama aynı zamanda en yanlış anlaşılan kavramı olan aşağılık kompleksi üzerine önemli tespitlerde bulunuyor. İnsanın en derin arzusunun üstün olmak değil, yeterli hissetmek olduğunu vurguluyor.
Alfred Adler insanı "eksiğini tamamlamaya çalışan bir varlık" olarak tanımlar. Hepimizin içinde var olan eksiklik duygusu aslında doğal ve gelişimi başlatan bir güçtür. Ancak bu duygu sağlıklı bir motive edici güç olmaktan çıktığında, kişiyi aşağılık kompleksine sürükler.
Aşağılık Kompleksi Nasıl Gelişir?
Bir çocuk sürekli eleştirilen, kıyaslanan veya değersizleştirilen bir ortamda büyüdüğünde, "ben yeterli değilim" inancı zihnine kazınır. Bu durumla başa çıkmak için iki yol dener: Ya içine kapanıp hiçbir şey yapmaz ya da aşırı telafiye giderek sürekli daha fazlasını yapmaya çalışır.
Yetişkinlik döneminde ortaya çıkan "kusursuz olmalıyım", "herkes beni beğenmeli", "yanlış yaparsam değerimi kaybederim" gibi düşünceler, aslında bu çocukluk inancının maskelenmiş halleridir.
Mükemmeliyetçilik Bir Kaçıştır
Adler'in belirttiği gibi: "İnsanın asıl düşmanı başkaları değil, kendi yetersizlik duygusudur." Mükemmeliyetçilik aslında bir başarı aracı değil, bu yetersizlik duygusundan kaçışın bir yöntemidir.
Artık kişi gelişmek için değil, kendini kanıtlamak için yaşar. Hedef "büyümek" değil, "başkalarının gözünde büyük görünmek" haline gelir. Bu durum, sağlıklı gelişim yolundan sapmanın en belirgin göstergesidir.
Hakan Mengüç, 09 Kasım 2025 tarihinde kaleme aldığı bu yazıyla, okuyuculara kendi yetersizlik duygularıyla yüzleşmeleri ve içlerindeki gerçek gücü keşfetmeleri için önemli ipuçları sunuyor.
