Oxford Üniversitesi'nde yapılan çığır açıcı bir araştırma, sosyal medyada binlerce kişiyle bağlantıda olmanın aslında bir yanılsama olduğunu gözler önüne serdi. Evrimsel Antropoloji Profesörü Robin Dunbar'a göre, insan beyninin gerçek anlamda sosyal ilişki kurabileceği kişi sayısı en fazla 150 ile sınırlı.
Dunbar Sayısı: Beynin Sosyal Kapasitesi
Profesör Dunbar'ın 2009 yılında yaptığı ve güncelliğini koruyan araştırması, beynin neokorteks adı verilen bölümünün kapasitesinin bu sınırı belirlediğini ortaya koyuyor. Bu bölge, bilinçli düşünme ve dil yeteneğimizi kontrol ediyor. Dunbar, "Beynimiz maksimum 150 kişiyle anlamlı sosyal ilişki sürdürebilme kapasitesine sahip" diyerek, sosyal medyadaki yüksek arkadaş sayılarının gerçek sosyalliği yansıtmadığının altını çiziyor.
Araştırmanın en çarpıcı sonuçlarından biri, bu kuralın sadece insanlar için değil, tüm primatlar için geçerli olması. Profesör, dil gelişimi üzerine çalışırken, bazı hayvanların beyin büyüklüğü ile sosyal grup boyutları arasında da benzer bir ilişki olduğunu fark etmiş.
Gerçek Arkadaşlık Katmanları Nasıl İşliyor?
Peki, Facebook listenizdeki 800 kişiden kaçı gerçek arkadaşınız? Dunbar'a göre cevap, onlara ayırdığınız zamanda gizli. Sosyal dünyamız aslında iç içe geçmiş katmanlardan oluşuyor:
- En içteki katman: Size en yakın 5 kişi (aile ve en yakın dostlar).
- İkinci katman: Yakın dostlarınız (15 kişi).
- Üçüncü katman: İyi arkadaşlar (50 kişi).
- Dördüncü ve en geniş katman: 150 kişilik arkadaş çevreniz.
Bu sayının ötesindeki herkes, tanıdık veya sadece ismini bildiğiniz kişiler olarak tanımlanıyor. İlişkinin gücü, kişiye ayırdığınız zaman, duygusal paylaşım ve cömertlikle doğru orantılı.
Arkadaşlar ve Aile Sadece Duygusal Değil, Fiziksel Sağlığımızı da Etkiliyor
Profesör Dunbar, güçlü sosyal bağların önemini vurgularken sadece psikolojiden bahsetmiyor. Arkadaş ve aile ilişkilerinin, sigarayı bırakmaktan bile daha fazla, genel sağlığımız, mutluluğumuz ve hatta hayatta kalma süremiz üzerinde olumlu etkisi olduğunu belirtiyor. Kaliteli sosyal çevre, adeta bir sağlık sigortası işlevi görüyor.
Bu araştırma, özellikle FOMO (Kaçırma Korkusu) yaşayan ve sosyal medyada sürekli bağlantı sayısını artırmaya çalışanlar için önemli bir uyarı niteliğinde. Binlerce takipçi veya arkadaş, beynimizin doğal sınırlarını değiştirmiyor. Oxford'lu profesörün önerisi net: Facebook arkadaş listenizi gözden geçirin ve gerçek ilişkilerinize odaklanın. Çünkü beyniniz zaten en fazla 150'sini gerçekten "arkadaş" olarak benimseyebiliyor.
