Uluslararası enerji düşünce kuruluşu Ember'in yayımladığı son rapor, küresel elektrik sektöründe tarihi bir dönüm noktasına işaret ediyor. 2025 yılının ilk dokuz ayında güneş ve rüzgar enerjisi, küresel elektrik talebindeki artışın tamamını karşılamayı başardı ve fosil yakıtlı elektrik üretimi bu yıl artmayacak.
Yenilenebilir Enerjide Rekor Büyüme
Ember'in Küresel Elektrik Sektörü Üçüncü Çeyrek Raporu'na göre, güneş ve rüzgar enerjisi sadece yaygınlaşmakla kalmadı, elektrik talebinden daha hızlı büyüme kaydetti. Güneş enerjisi üretimi yüzde 31'lik etkileyici artışla 2024'ün toplam üretimini geride bıraktı. Rüzgar enerjisi üretimi ise yüzde 7,6 oranında artış gösterdi.
Bu iki temiz enerji kaynağı, ilk dokuz ayda toplamda 635 teravatsaatlik ek üretim sağlayarak küresel elektrik talebini aştı. Güneş ve rüzgar enerjisinin küresel elektrik üretimindeki payı yüzde 17,6'ya yükselirken, bu oran geçen yılın aynı döneminde yüzde 15,2 seviyesindeydi.
Fosil Yakıtlarda Tarihi Düşüş
Raporda dikkat çeken bir diğer önemli gelişme ise fosil yakıtlı elektrik üretimindeki değişim oldu. Fosil yakıtların küresel elektrik üretimindeki payı yüzde 58,7'den yüzde 57,1'e geriledi. Aynı dönemde fosil yakıtlı üretim yüzde 0,1 oranında azaldı.
Bu yıl fosil yakıtlı elektrik üretiminin artmayacağı öngörülüyor. Eğer bu tahmin gerçekleşirse, Kovid-19 salgınından bu yana fosil yakıtlı üretimde büyümenin görülmeyeceği ilk yıl olacak.
Çin ve Hindistan'daki Değişim Küresel Dengeyi Değiştirdi
Fosil yakıtlı üretimdeki durgunluğun arkasında Çin ve Hindistan'daki gelişmeler yer alıyor. Çin'de fosil yakıtlı elektrik üretimi yüzde 1,1 azalırken, ülkenin tüm yeni elektrik talebi temiz enerji kaynakları tarafından karşılandı. Bu durum, Çin'in elektrik sisteminde yapısal bir dönüşüm yaşandığını gösteriyor.
Hindistan'da ise rekor düzeyde güneş ve rüzgar enerjisi artışı ile ılıman hava koşullarının talep artışını yavaşlatması sonucunda fosil yakıtlı üretim yüzde 3,3 geriledi. Bu iki büyük pazarın birlikte hareket etmesi, küresel dengeleri değiştirerek fosil yakıtlı üretimde durgunluğa neden oldu.
Ember Kıdemli Enerji Analisti Nicolas Fulghum, değerlendirmesinde tarihsel olarak büyüme gösteren fosil yakıtlı enerji sektörünün artık durgunluk ve kontrollü gerileme dönemine girdiğini belirtti. Fulghum, "Fosil yakıtlı büyümenin en büyük kaynağı olan Çin, bir dönüm noktasına ulaştı ve artan enerji talebini karşılamak için fosil yakıtlara bağımlılığın artık gerekli olmadığını gösterdi" ifadelerini kullandı.
2025 verileri, temiz enerjinin yeni bir döneme girdiğine işaret ediyor. Kovid-19 salgını veya küresel finans krizi gibi büyük sarsıntıların dışında ilk kez, temiz enerji kaynaklarındaki büyüme küresel elektrik talebini sadece yakalamakla kalmadı, aynı zamanda aştı.
