İnsan ömrünün yaklaşık 150 yıllık sınırına karşılık, doğada yüzyıllar hatta bin yıllar boyunca yaşamayı başaran canlılar bulunuyor. Bilim dünyasının yaptığı araştırmalar, bu olağanüstü türlerin yaşlanma sürecini neredeyse durdurduğunu ortaya koyuyor.
Su Dünyasının Ölümsüzlük Şampiyonları
Kara canlıları arasında uzun ömürlü türler olsa da -örneğin 190 yıla kadar yaşayabilen kaplumbağalar- gerçek uzun ömür şampiyonlarının tamamı sucul yaşamda bulunuyor. İşte insan ömrünü katlayan bu olağanüstü canlılar:
Grönland Köpekbalıkları: 500 Yıllık Dev
Grönland köpekbalıkları dünyanın en uzun yaşayan omurgalısı unvanını taşıyor. 2016 yılında Science dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, bu tür 272 yıl veya daha fazla yaşayabiliyor. Bazı bireylerin ise 500 yaşına yaklaşmış olabileceği belirtiliyor.
Arktik ve Kuzey Atlantik sularında yaşayan bu köpekbalıkları 7,3 metreye kadar büyüyebiliyor ve balıkların yanı sıra fok gibi deniz memelilerini de avlıyor.
Okyanus Quahog İstiridyeleri: 507 Yıllık Tarih
Kuzey Atlantik'te yaşayan bu tuzlu su istiridyeleri, listedeki en uzun ömürlü çift kabuklular arasında yer alıyor. 2006'da İzlanda açıklarında bulunan bir bireyin 507 yaşında olduğu tespit edildi.
Bu istiridyeye, doğduğu dönemde Çin'de Ming Hanedanlığı hüküm sürdüğü için "Ming" adı verilmişti.
Grönland Balinaları: DNA Onarım Ustaları
Bilinen en uzun yaşayan memeliler olan Grönland balinalarının ömrü kesin olarak bilinmese de, avlanan bireylerde bulunan taş zıpkın uçları onların 200 yıldan fazla yaşayabildiğini doğruluyor.
Bu balinaların ERCC1 adlı gen mutasyonu sayesinde DNA hasarlarını daha etkili onarabildiği ve bu durumun onları kanserden koruduğu biliniyor. Ayrıca PCNA geninin ekstra bir kopyası, hücre yenilenmesini destekleyerek yaşlanmayı yavaşlatıyor.
Bin Yılları Aşan Canlılar
Mercanlar: 4.265 Yıllık Koloniler
Mercanlar tek bir canlı değil, genetik olarak özdeş polip kolonilerinden oluşan canlı yapılar. Bu yüzden yaşları, koloni içindeki nesillerin ortak ömrünü ifade ediyor.
Derin su siyah mercanları özellikle uzun ömürlü. Hawaii açıklarında bulunan bazı siyah mercanların 4.265 yaşında olduğu tespit edilmiş.
Süngerler: 11.000 Yıllık Yaşam
Mercanlar gibi koloniler halinde yaşayan süngerler, binlerce yıl hayatta kalabiliyor. Cam süngerleri bu grubun en uzun yaşayan üyeleri.
Chemical Geology dergisinde 2012'de yayımlanan bir çalışmaya göre Monorhaphis chuni adlı bir cam süngeri yaklaşık 11.000 yaşında. Diğer sünger türlerinin bundan bile daha uzun yaşayabileceği düşünülüyor.
Diğer Uzun Ömürlü Türler
Rougheye kayabalığı en az 205 yıl yaşayabiliyor. Pembe ya da kahverengimsi renkte olan bu balıklar, Kaliforniya'dan Japonya'ya uzanan Pasifik sularında görülüyor.
Tatlı su inci midyeleri ise WWF verilerine göre 280 yıla kadar yaşayabiliyor. Ne yazık ki bu tür, yaşam alanlarının bozulması gibi insan kaynaklı sebepler yüzünden nesli tükenme tehlikesi altında.
Tüp solucanları derin denizin soğuk ve sabit ortamında ortalama 200 yıl, bazı bireyler ise 300 yıldan fazla yaşayabiliyor.
Kara Hayvanları Arasında Uzun Ömürlüler
Galapagos kaplumbağaları uzun ömürleriyle meşhur. Esaret altında yaşamış olan en ünlü birey Adwaita'nın 250 yaşın üzerinde olduğu tahmin ediliyor.
Mavı-Sarı Makav ve Kızıl Makav gibi türler ise uygun bakım sağlandığında esaret altında 100 yıldan fazla yaşayabiliyor. Zekâları ve insanlarla kurdukları güçlü bağlar, uzun ömürlerine katkı sağlıyor.
Bu olağanüstü canlıların yaşlanma sırlarını çözmek, bilim insanlarının insan ömrünü uzatma çalışmalarına da ışık tutuyor.
