Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardır derler ama acaba günümüzde bu hatır, yerini hesap kitaba mı bırakıyor? İnsanlar arasındaki yardımlaşma geleneği, yavaş yavaş ticari bir boyut kazanıyor gibi. Kimileri buna 'ilerleme' diyor, kimileriyse 'insani değerlerin erozyonu'...
Yardım Etmek mi, İş Yapmak mı?
Eskiden komşuya verilen bir kase yoğurt, ertesi gün bir tabak börekle geri dönerdi. Şimdi? 'Marketten aldım, parasını vereyim' diyenlerin sayısı hiç de az değil. İşin ilginci, bu durum sadece bireyler arasında değil, devletler nezdinde de kendini gösteriyor.
Öyle ki, uluslararası yardımlar bile artık 'karşılıklı çıkar' ekseninde şekilleniyor. Peki bu değişim iyi mi kötü mü? Aslında cevap o kadar da basit değil.
Rakamlar Ne Söylüyor?
Son yıllarda yapılan araştırmalar, insanların:
- %63'ünün yardımları 'gelecekteki fayda' beklentisiyle yaptığını
- Sadece %17'sinin tamamen karşılıksız hareket ettiğini
- %20'sinin ise bu konuda kararsız olduğunu gösteriyor
Bu istatistikler, toplumsal dokumuzdaki değişimi net bir şekilde ortaya koyuyor. Üstelik bu eğilim sadece bizde değil, küresel ölçekte yaygınlaşıyor.
Pandeminin Etkisi
COVID-19 süreci, insan ilişkilerini adeta bir laboratuvara çevirdi. Bir yanda dayanışma örnekleri, diğer yanda fırsatçılık vakaları... İlginçtir, kriz dönemlerinde insanlar hem daha yardımsever hem de daha hesapçı olabiliyor. Sanki içimizdeki bu ikilem, dışarıya böyle yansıyor.
Marketlerde 'komşuya ekmek götürür müsünüz?' sorusuna verilen 'kaç lira?' cevabı, aslında her şeyi özetliyor. Ama hemen karamsarlığa kapılmayın - belki de bu sadece yeni bir dengenin oluşum sancılarıdır.
Gelecek Nasıl Şekillenecek?
Uzmanlar (en azından bazıları), bu değişimin tamamen olumsuz olmadığını savunuyor. Onlara göre:
- Daha şeffaf ilişkiler kurulacak
- Yardımların sürdürülebilirliği artacak
- Toplumda 'hak eden'e yardım anlayışı güçlenecek
Tabii bir de madalyonun öteki yüzü var: İnsani bağların zayıflaması, güven erozyonu ve yalnızlaşma riski... Hangisi ağır basacak? Sanırım bunu zaman gösterecek.
Sonuç olarak, belki de yardım ile ticaret arasındaki çizgi her zamankinden daha bulanık. Ama şunu unutmayalım: İnsanlık tarihi, aslında tam da bu ikisinin dansıyla yazıldı. Önemli olan, bu dansın ritmini kaybetmemek...
