Birçok insan neden sağlıklı ve kalıcı ilişkiler kuramıyor? Bu sorunun cevabı genellikle kişisel tercihlerde veya karakter zayıflığında aranıyor, ancak uzmanlar asıl nedenin çok daha derinlerde olduğunu belirtiyor.
23 Kasım 2025 tarihinde yayınlanan araştırmaya göre, ilişkilerin temelini çocukluk deneyimleri, bağlanma stilleri, savunma mekanizmaları ve bilinç dışı inanç sistemleri oluşturuyor. Bir ilişkinin sağlıklı şekilde devam edebilmesi için iki tarafın da yetişkin davranışlar sergilemesi gerekiyor.
Bağlanma Stilleri İlişkileri Nasıl Şekillendirir?
John Bowlby ve Mary Ainsworth'un geliştirdiği bağlanma kuramı, yetişkinlikteki ilişki kalıplarının çocuklukta nasıl sevildiğimizle doğrudan bağlantılı olduğunu ortaya koyuyor. Güvenli bağlanan bireyler ilişkilerde hem yakınlığı hem de özgürlüğü dengeleyebilirken, kaygılı bağlanan kişiler terk edilme korkusuyla aşırı bağlanma eğilimi gösteriyor.
Kaçıngan bağlanma stiline sahip insanlar ise "Yakınlaşırsam incinirim" düşüncesiyle duygusal mesafe koyuyor. Bu iki zıt stilin bir araya gelmesi, "biri yaklaşırken diğerinin kaçtığı" sağlıksız bir döngü yaratıyor. Bu davranış kalıpları bilinçli tercihler değil, çocukluktan beri öğrenilen hayatta kalma stratejileri olarak karşımıza çıkıyor.
Bilinçdışı Tekrarlama Mekanizması
Freud'un "repetition compulsion" olarak adlandırdığı mekanizma, kişilerin incindikleri ilişki kalıplarını bilinçsizce tekrar etme eğilimini açıklıyor. Zihin, tamamlanmamış duygusal sahneleri tamamlamak istiyor.
Eğer bir çocuk sevgiyi tutarsız, kırıcı veya duygusal olarak uzak bir ebeveynden deneyimlediyse, yetişkinlikte aynı özelliklere sahip partnerleri bilinçsizce seçiyor. Bu tekrarlama davranışının amacı acıyı yeniden yaşamak değil, aynı acının bu sefer farklı sonuçlanacağına dair umut taşımak.
Bu nedenle birçok insan farkında olmadan kendini benzer kişilere, aynı tür çatışmalara ve hayal kırıklıklarına sürüklüyor. İlişkilerdeki bu döngüyü kırmak için öncelikle bireylerin çocukluk travmalarıyla yüzleşmesi ve sağlıklı ilişki dinamiklerini öğrenmesi gerekiyor.
